Voor het verkabelen (het onder de grond brengen van hoogspanningskabels) en verplaatsen van hoogspanningslijnen zijn de start- en eindpunten wettelijk vastgelegd. Uitgaande van deze start- en eindpunten wordt door TenneT in overleg met de gemeente Deventer een zoekgebied bepaald. Belangrijke voorwaarde van deze regeling is dat het zoekgebied binnen bestaand bebouwd gebied ligt.

Het verkabelen van hoogspanningslijnen is vastgelegd in artikel 22A van de Elektriciteitswet en bijbehorende Algemene Maatregel van Bestuur. De wet Versnelling Energie Transitie regelt dat een netbeheerder (in dit geval TenneT) op verzoek van een gemeente de technische haalbaarheid, de ruimtelijke aspecten en investeringskosten van het vervangen van een deel van het hoogspanningsnet kan onderzoeken.

Met de aangenomen motie van de gemeenteraad uit november 2020 is de opdracht gegeven om voor de ongeveer 8 km aangewezen tracé een haalbaarheidsstudie uit te voeren. Voor TenneT zijn dit verschillende tracés. De gemeenteraad heeft in 2023 2 voorkeurstracés gekozen en de opdracht gegeven aan TenneT om per tracé 1 voorkeursvariant uit te (laten) werken tot een basisontwerp.

80% van de kosten neemt netbeheerder Tennet voor haar rekening. Deze kosten mogen verrekend worden in de nettarieven. 20% van de kosten moeten “decentraal opgebracht worden”. In het voortraject heeft de gemeente de afspraak gemaakt over een verdeling van kosten tussen gemeente en de provincie Overijssel.

Door het onder de grond brengen van de hoogspanningskabels komen er hoogstwaarschijnlijk (bijna) geen gronden vrij die geschikt zijn voor woningbouw. Met woningbouw kunnen de gemeentelijke kosten niet gedekt worden.

Na de haalbaarheidsstudie en de keuze voor 2 voorkeurstracés, wordt er voor deze 2 voorkeurstracés door TenneT een basisontwerp gemaakt. De voorkeurstracés voor de ondergrondse routes volgen voornamelijk de routes van de nu nog bovengrondse hoogspanningsleidingen. Bij het basisontwerp wordt meer ingezoomd op de details van het tracé. Met deze gegevens kan het omgevingsplan worden aangepast en de benodigde vergunningen worden aangevraagd.

De raad moet na afronding van de basisontwerpen nog definitief besluiten over het onder de grond brengen van de hoogspanningskabels en de benodigde investering en uitvoering van de verkabeling. Besluit de raad positief, dan volgt daarna nog het definitieve ontwerp, de bestekfase, omgevingsplan/-vergunningen en aanbesteding/uitvoering. Het hele proces kan daardoor nog wel enkele jaren duren.

Of en wanneer de werkzaamheden starten, is afhankelijk van het proces zoals bij de vorige vraag is beschreven. Daarnaast is TenneT bezig met het bepalen van de eigen werkzaamheden die als eerste uitgevoerd moeten worden. Naast verkabelingsprojecten ontstaan er vanuit de energietransitie (de omschakeling naar andere, duurzame energiebronnen als zonne- en windenergie) ook verzwaringsprojecten (het vergroten van de capaciteit van een deel van het netwerk). Het is nog onduidelijk of/hoe de planning van TenneT effect heeft op eventueel verkabelen in Deventer.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt tot nu toe dat er geen direct verband is tussen hoogspanningslijnen en effecten op de gezondheid. Wel zijn aanwijzingen gevonden dat mensen die dichtbij bovengrondse hoogspanningslijnen wonen, mogelijk een hoger risico op het krijgen van leukemie hebben. Ze zouden mogelijk een tweemaal zo grote kans op leukemie hebben als andere mensen. Het gaat om mensen die wonen op plaatsen waar het magneetveld van een hoogspanningslijn gemiddeld over een jaar sterker is dan ongeveer 0,4 microtesla.

Wetenschappers hebben tot nu toe niet kunnen vaststellen dat de waargenomen gevallen van leukemie veroorzaakt worden door het magneetveld van hoogspanningslijnen. De leukemiegevallen kunnen ook veroorzaakt worden door andere factoren die samenhangen met de aanwezigheid van hoogspanningslijnen.

Op openbaar toegankelijke plaatsen nabij hoogspanningslijnen wordt de blootstellingslimiet voor het magneetveld van 100 microtesla nergens overschreden. Op grond hiervan kan worden gesteld dat je op elke afstand tot een hoogspanningslijn, ondergrondse kabel en transformatorhuisje voldoende beschermd bent tegen zogeheten directe gezondheidseffecten. Sinds 2005 hanteert de Nederlandse overheid een aanvullend advies voor bovengrondse hoogspanningslijnen. Bij de planning van nieuwe hoogspanningslijnen adviseert de overheid om, zoveel als redelijkerwijs mogelijk is, te voorkomen dat kinderen langdurig blootgesteld worden aan magneetvelden die gemiddeld over een jaar sterker zijn dan 0,4 microtesla. Hetzelfde geldt voor de planning van nieuwe woningen, scholen en kinderopvangplaatsen bij bestaande hoogspanningslijnen.

De kabels worden bij voorkeur gelegd met een horizontaal gestuurde boring. Kabels worden dan in mantelbuizen getrokken, waarbij de buizen met een gestuurde boring op ongeveer 10 meter diepte onder de grond worden aangebracht. De bodemsoort is van invloed op de te bepalen diepte.  De zakelijk recht strook is ongeveer 16 meter breed.

Indien de benodigde werkbreedte van 20 meter niet kan worden behaald, is het mogelijk de werkbreedte te verkleinen. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld een andere techniek toe te passen bij de aanleg of zandopslag te verplaatsen naar een andere locatie.

Dit wordt in het basisontwerp uitgewerkt. Of bomen gekapt moeten worden, hangt mede af van de wijze van aanleg onder de grond: met een gestuurde boring of met open ontgraving. Bij een gestuurde boring kan onder de bestaande bomen door worden geboord. Bij open ontgraving kan het zijn dat er bomen gekapt moeten worden. TenneT heeft de voorkeur voor gestuurde boring.

Voor het opstellen van de basisontwerpen zijn verschillende onderzoeken nodig, ook op particulier terrein. Voor het betreden van particulier terrein is officieel toestemming nodig van een eigenaar. TenneT informeert particuliere grondbezitters van tevoren over gepland onderzoek en vraagt hen daarvoor toestemming. Bij onderzoeken moet gedacht worden aan onderzoek naar de draagkracht van de bodem, milieutechnisch onderzoek (grondmonsters), ecologisch onderzoek en onderzoek naar kabels en leidingen.

De gemeente heeft nog geen concrete plannen. Door de gemeente is wel gekeken naar mogelijke ontwikkelingen waar ruimte voor nodig is, zoals waterberging, speelplekken, voet- en fietspaden. In de rapportage Meekoppelkansen 2021 (pdf) wordt hier verder op ingegaan.

Diepenveen

Door het onder de grond brengen van de hoogspanningskabels komen er hoogstwaarschijnlijk bijna geen gronden vrij die geschikt zijn voor woningbouw. Boven ondergrondse kabels kunnen geen woningen gebouwd worden en ook moet rekening worden gehouden met de omliggende bebouwing en (bestaande) groenstructuren.

N348

Door het ondergronds brengen van de hoogspanningskabels ontstaat maar beperkt extra ruimte. Boven de ondergrondse kabels kunnen geen woningen gebouwd worden. Daarnaast is de bestaande groenstructuur langs de N348 van belang als uitloopgebied van de Vijfhoek en Blauwenoord. De gemeente ziet in het tracé langs de N348 alleen kansen voor toevoegen van woningen aan de Jasperskamp. Het gaat dan om 1 of 2 kavels.

Telecomproviders maken gebruik van de bestaande hoogspanningsmasten om hun antennes in te plaatsen. Als de hoogspanningskabel onder de grond gaat, kunnen ook de hoogspanningsmasten verwijderd worden. De gemeente zal in overleg met de telecomproviders op zoek gaan naar een oplossing om de dekking voor mobiele telefonie te kunnen blijven garanderen.

De woningbouwopgave wordt voor heel Deventer onderzocht. Voor Diepenveen wordt gekeken hoeveel woningen er de komende jaren bijgebouwd kunnen worden en voor welke doelgroep. Daarnaast is het de vraag waar deze woningen gebouwd gaan worden. Hiervoor vindt een locatiestudie plaats. De verschillende tracés en de locatiestudie zijn naast elkaar gelegd.

Geconcludeerd kan worden dat de tracékeuze niet van invloed is op de locaties die nu worden afgewogen voor de woningbouwopgave in Diepenveen.

Deze tracédelen zijn niet door het ministerie aangewezen voor verkabelen en hier liggen de betreffende woningen niet binnen het magneetveld van 0,4 microtesla.

Indien dit tracé verkabeld wordt, ontstaan er beperkte bouwmogelijkheden aan de Jasperskamp. De groene zone langs de geluidswal is nu een groen uitloopgebied voor de aanliggende wijken. Het ligt niet voor de hand hier extra woningbouw te plannen.

Als gekozen wordt om te verkabelen volgens voorkeursalternatief 3, dan worden de kabels aangebracht oostelijk van de geluidswal en hoeft deze dus niet aangepast te worden.

De gemeente heeft de wens om het stuk N348 tussen de Knoop en Oerdijk te verbreden. Het gaat om een stuk provinciale weg. Bij de verdere uitwerking van de verkabelplannen, bijvoorbeeld bij de uitwerking van het basisontwerp, wordt bekeken hoe beide trajecten zich tot elkaar verhouden.