Vragen en antwoorden rond de Asfaltcentrale

Wat is benzeen?

Benzeen is een vluchtige stof die bij kamertemperatuur voorkomt als een heldere kleurloze vloeistof. Afhankelijk van de blootstellingsduur en de concentratie is benzeen een kankerverwekkende stof. Benzeen kan vrijkomen bij het recyclen van asfalt. In de buitenlucht is altijd een beetje benzeen aanwezig. Dat komt omdat we producten gebruiken waar benzeen in zit. Benzine is hier een voorbeeld van.

Wat is het gezondheidsrisico van benzeen?

Uit berekeningen blijkt dat op straatniveau in de omgeving van de asfaltcentrale wordt voldaan aan de normen voor benzeen en vluchtige organische stoffen in de lucht. Daarom is de kans op schade voor de gezondheid nihil. Wel is het wenselijk de concentratie zo laag mogelijk te houden. Daarom controleert de gemeente de asfaltcentrale op de uitstootnorm bij de schoorsteen.

Benzeen kan kanker veroorzaken. Die kans hangt af van:

de hoeveelheid benzeen in de lucht
hoe lang iemand lucht met benzeen inademt

Om de kans zo laag mogelijk te houden moet contact met benzeen zoveel mogelijk worden voorkomen.

De gemeten jaargemiddelde benzeenconcentratie daalt al jaren in Nederland. Dat komt vooral door de invoering van de katalysator in begin van de jaren negentig, technische verbeteringen aan auto’s en de verlaging van het benzeengehalte in benzine.

In Deventer is de benzeenconcentratie minder dan 0,6 microgram per kubieke meter. Er wordt ruim voldaan aan de Europese grenswaarde van 5 microgram per kubieke meter en ook het streefniveau van 1,7 microgram per kubieke meter. Dit streefniveau heeft het European Environment Agency door de Wereldgezondheidsorganisatie laten afleiden, gebaseerd op een extra risico op kanker van 1 op de 100.000 mensen bij levenslange blootstelling.

Wat zijn PAK’s?

PAK's staat voor Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen. PAK vormen een groep van enige honderden organische verbindingen. Een aantal verbindingen in deze groep zijn schadelijke stoffen die kankerverwekkend kunnen zijn. PAK kunnen ontstaan bij het stoken van houtkachels en open haarden, aanbranden van eten (barbecueën), wegverkeer en zitten in sigarettenrook. Ook bij de productie van gerecycled asfalt kunnen PAK vrijkomen.

Een groot deel van de PAK's die we binnenkrijgen, kunnen we omzetten in onschadelijke stoffen. Maar wanneer u te veel PAK's binnenkrijgt zullen deze zich opstapelen en dit kan nadelige gevolgen hebben voor uw gezondheid.

Hoe kom je in contact met benzeen?

In de buitenlucht is altijd een beetje benzeen aanwezig. Dit komt omdat we producten gebruiken waar benzeen in zit. Benzine en de verbranding van benzine is over het algemeen de belangrijkste bron van benzeen. Maar ook bij de verbranding van bijvoorbeeld hout en tabak komt benzeen vrij. Ook sommige industrieën, zoals de petrochemische industrie en asfaltcentrales stoten benzeen uit. Iedereen komt in contact met benzeen door het inademen van lucht met benzeen.

Wat merk je na contact met benzeen?

Als de hoeveelheid benzeen in de buitenlucht korte tijd hoger is dan gemiddeld, merk je daar in het algemeen niets van. Alleen het inademen van zeer veel benzeen kan vermoeidheid, hoofdpijn, slaperigheid, duizeligheid of in ernstige gevallen bewusteloosheid veroorzaken. In de buitenlucht komt zoveel benzeen niet voor.

Is de geur van de asfaltcentrale schadelijk voor mijn gezondheid?

Geuroverlast staat niet gelijk aan gevaar. Sommige stoffen ruik je al bij hele lage concentraties in de lucht, maar die concentraties zijn te laag om ernstige ziektes, zoals kanker te veroorzaken. Een hinderlijke geur is niet hetzelfde als een schadelijke geur. Geur is wel een factor die een rol speelt in de kwaliteit van de leefomgeving. Geurhinder kan ergernis of ongerustheid over de gezondheid veroorzaken. Wat weer kan leiden tot stress, hoofdpijn, misselijkheid, benauwdheid of de nachtrust verstoren. Geurhinder kan ook ongezond gedrag uitlokken, zoals het sluiten van ramen, niet naar buiten gaan of het verstoren van het sociale leven. Op deze manier kan geurhinder een effect hebben op de gezondheid.

Slaat benzeen neer op gewassen?

Nee, benzeen is een vluchtige stof, die snel verdampt. Benzeen breekt binnen enkele dagen af. Het kan zich in de lucht hechten aan regen of sneeuw en daardoor in de grond terechtkomen. Benzeen hoopt zich echter niet op in planten of dieren. U kunt groenten en fruit uit eigen tuin dus gewoon eten.

Waarom legt de gemeente het productieproces bij de asfaltcentrale niet direct stil?

Juridisch kan de asfaltcentrale niet zomaar worden stilgelegd. De emissieoverschrijding van benzeen bij asfaltcentrales is een landelijk probleem. Uit landelijk onderzoek blijkt dat de norm voor benzeen op woon- en leefniveau niet wordt overschreden. De gemeente is verplicht om het bedrijf een redelijke termijn te geven, om de overtreding ongedaan te maken. Die termijn loopt op 1 september 2022 af, daarna betaalt de asfaltcentrale bij een overschrijding van de normen per overtreding € 40.000.

Ervaart u (geur)overlast?

Via het Meldpunt Openbare Ruimte kunt u een melding doen als u overlast ervaart. Ga naar het meldpunt en kies vervolgens de optie Milieuklacht melden.